Toen werd hij hiervoor verguisd en niet toevallig kort daarna vermoord. In het einde oktober 2021 verschenen rapport van het deskundigenpanel ter voorbereiding van de Congocommissie krijgt hij echter punt voor punt gelijk (zie https://www.lachambre.be/doc/FLWB/pdf/55/1462/55K1462003.pdf.
Enkele citaten uit de conclusies van het historische luik (blz. 398 e.v.):
“De impact van het kolonialisme was veelzijdig. De aangerichte schade was niet alleen van sociaaleconomische aard. De gevolgen waren ook van politieke, culturele, sociale en zelfs psychologische aard “.
“Uitbuiting en geweld zijn systemische kenmerken van het kolonialisme, geen incidentele bijverschijnselen ervan. Het systemisch geweld stopte niet toen de Belgische Staat Leopolds Congo overnam. Het idee dat dit wel het geval was, is een product van de efficiënte propagandamachine van Belgisch Congo. Het verdoezelt de onderdrukking, de dwangarbeid en andere vormen van geweld die het koloniale bewind in Belgisch Congo bleven kenmerken. Hoewel de ergste excessen van het bewind van Leopold na 1908 niet meer werden gezien, betekende dat alleen nog niet dat het Belgische kolonialisme goedaardig was. Het kolonialisme in Centraal-Afrika, zowel tijdens de periode van Congo-Vrijstaat als daarna, was en bleef een fundamenteel extractief en racistisch regeringssysteem, waarin diverse vormen van geweld, in de ruime zin van het woord, een belangrijke rol speelden. “
“Tradities van koloniale propaganda, al vroeg in het leven geroepen door Leopold II en voortgezet tijdens het hele Belgische koloniale bewind, hadden een langdurige impact op de representaties van Afrikanen uit Centraal-Afrika en van het koloniale bewind in België, Congo en elders. Een opmerkelijk voorbeeld hiervan was de rehabilitatie en verering van Leopold II. Dergelijke propaganda uit zich ook in de blijvende ideeën over Congo als een ‘voorbeeldkolonie’. “
“Racisme was een structureel kenmerk van het kolonialisme, ingebed in politieke, juridische, sociale, culturele, religieuze en kennisstructuren, met effecten op de lange termijn.”
“In de context van deze geschiedenis op de lange termijn van de regio moeten we de effecten van het kolonialisme op de lange termijn beschouwen, die verder reiken dan de periode van het formeel kolonialisme. Koloniale mechanismen zijn niet beperkt tot de periodes van de institutionele kolonisatie. Het idee dat nationale ‘onafhankelijkheid’ het einde van het kolonialisme betekende, is al lang achterhaald. De historische ongelijkheden uit het verleden hebben zich, door hun effecten op de lange termijn, vertaald in een reeks hedendaagse ongelijkheden. Zoals het kolonialisme een diepgaande invloed had op alle dimensies van het leven van de gekoloniseerden, zo hadden ook de erfenissen van het kolonialisme een grote invloed op de volgende generaties.
Dit racisme, de koloniale propaganda en de effecten op lange termijn, zowel in Congo als in België, tonen het belang aan van dit koloniale verleden voor de bestrijdiging van het hedendaagse structurele racisme, zowel op het vlak van ideeën als op het vlak van machtsverhoudingen. De acties van Black Lives Matter, ook in België, toonden in juni 2020 aan dat dit structureel racisme nog steeds bijzonder actueel is en moet aangepakt worden.
Daarom dringt Hand in Hand opnieuw aan op de erkenning van het begane onrecht uit het koloniale verleden (en neo-koloniale heden) en de band met het huidige structurele racisme. Dit kan onder meer door een (koloniale) straatnaam te herbenoemen tot een Lumumbastraat of – plein (lees de argumentatie op https://www.dekoloniseer.be/nl/steun-dekoloniseermijnstad-17-januari-2018).
Een erkenning door België van Lumumba als baanbreker tegen kolonialisme en racisme is uiteraard maar een symbolisch stapje in dit proces maar het blijft toch wel een enorme kaakslag voor alle Congolezen en voor alle Belgen van Congolese origine dat ondanks de duizenden mensen die hiervoor op straat zijn gekomen, overal in dit land er nog steeds standbeelden staan voor Leopold II, de heerser van Congo-Vrijstaat, maar dat er aan Lumumba nauwelijks aandacht wordt besteed, met uitzondering van één pleintje in Brussel en een belofte van het Gentse stadsbestuur.
De komende maanden voeren we verder acties voor de dekolonisering van dit land. Wil je meewerken, vul dan dit formulier in: https://www.dekoloniseer.be/nl/medewerker-dekoloniseercampagne-2021-2023
Hand in Hand tegen racisme, 17 januari 2022