Deportatie op basis van vermoeden.
Maart diende zich aan als een drukke maand voor wie begaan is met mensenrechten en de strijd tegen racisme en discriminatie. Maar dat het zo'n rollercoaster zou worden konden weinigen vermoeden.
Toch willen we nog beginnen met een feit van vorige maand. Op 9 februari stemde de Kamer in met het voorstel van staatssecretaris Francken waardoor 'criminele' buitenlanders die in ons land geboren zijn of er voor hun 12de arriveerden, kunnen worden uitgewezen. 'Criminele' tussen aanhalingstekens want deze uitwijzing kan gebeuren zonder bewijs van schuld voor een rechter. Een Andere Joodse Stem: "Wij zijn absoluut gekant tegen het differentiëren in zogenaamde eersterangs- versus tweederangsburgers bij het beoordelen van criminele feiten bij mensen die in ons land geboren en getogen zijn". In de maand maart zien we een toenemend verzet tegen deze wet. Wordt dus vervolgd.
Aanval op UNIA
Met een aangepaste vreemdelingenwet stopt het niet. Maart is nog maar pas begonnen of Unia komt in het vizier voor een volgende aanval. De federale wissel van Elke Sleurs door Zuhal Demir was meteen een gelegenheid om Unia, het interfederaal centrum voor gelijke kansen en tegen discriminatie, te tackelen met de voeten vooruit. Zuhal Demir werd gegangmaakt door Pohlmann (woordvoerder van N-VA) eind februari in De Morgen die het had over Unia als "een vijandige entiteit". Nadien nam Vlaams minister van Gelijke Kansen Liesbeth Homans de fakkel over. Volgens haar is Unia "niet neutraal en niet objectief" en verdedigt ook maar één doelgroep, namelijk de mensen van allochtone origine. Ze verweet het centrum ook om conclusies van bepaalde onderzoeken niet te publiceren. Fake news bleek al snel.
Dan maar op zoek naar droog kruit. Dat kwam in de vorm van een kunstenproject en kortfilm "deburkinisation" van Rachida Lamrabet. Rachida is parttime juriste bij Unia en daarnaast ook als kunstenaar en schrijfster actief. Volgens haar persoonlijke mening is "“Een boerka (is) choquerend. Ik vind dat gewaad ook niet aangenaam om naar te kijken. Maar wat ik al dan niet aangenaam vind, is gelukkig niet de maat der dingen. Ik ben niet voor de boerka, maar ook niet voor een boerkaverbod. Zeker niet in een land dat zegt dat het de mensenrechten hoog in het vaandel heeft staan.” Zuhal Demir eiste via twitter meteen dat Unia zich zou distantiëren.
Onder andere Movement X reageert met "Een regeringslid dat niet verdraagt dat er door een jurist in privé-capaciteit onderbouwde kritiek wordt geleverd op de vrijheidsbeperking van burgers, zich daarbij tot de bevolking richt én tot haar werkgever, dàt zou ons zorgen moeten baren." En ook het Goethe instituut: “Met deze brief willen we graag tonen dat we volledig achter haar staan en dat we niet geloven dat ze op welke manier ook moet worden afgestraft voor het uitoefenen van haar rechten als mens en haar recht op vrije meningsuiting.”
Betrokkenheid in het onderwijs
Een klimaat waarin afwijkende meningen als gevaarlijk worden aanzien en waarin de niet-westerling als tweederangsburger wordt gepercipieerd en behandeld is blijkbaar vruchtbaar. Vlaams minister voor onderwijs Crevits vindt het in elk geval nodig om te pleiten voor meer betrokkenheid van ouders met migratieroots bij het onderwijs van hun kinderen. Haar stigmatiserende uitspraken ontketenen heel wat reacties. Onderwijsdeskundige Orhan Agirdag wijst naar wetenschappelijk onderzoek dat geen verschil in betrokkenheid laat zien tussen autochtone en allochtone ouders. Ook wetenschappers aan de Vrije Universiteit Brussel stellen "we zien geen verschillen tussen jongeren met ouders of grootouders die geboren zijn in West-Europa of daarbuiten” (bron). Het Netwerk tegen Armoede ontkent niet dat kennis van het Nederlands belangrijk is. "Maar ook bij kansarme autochtone gezinnen zien we de patronen die de minister bestempelt als lage betrokkenheid of een gebrek aan integratie. Er moeten dus nog andere zaken aan de hand zijn". De kritiek op Crevits verbreedt zich ook naar haar beleid: "Als er een watervalsysteem bestaat in het onderwijs, is dat dan de fout van de ouders?"
Wereldvreemde rechters
Sinds vorig jaar loopt nog altijd het geschil tussen "wereldvreemde rechters" en staatssecretaris Francken.
Toen had de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) de visumaanvraag van het gezin drie keer geweigerd zonder afdoende argumentatie, waarna de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) in beroep de uitreiking van een visum had opgelegd. Na een hele procedureslag deed op 7 maart het Europees Hof van Justitie een uitspraak. Staatssecretaris van Asiel en Migratie Theo Francken jubelt. ‘Yesss! Gewonnen!’, juicht hij op twitter. Deze kreet is niet enkel misplaatst gezien de situatie van het gezin maar ook nog voorbarig. Het Hof zegt alleen dat er geen verplichting kan afgeleid worden uit de Europese visumregels en dat het aan de Belgische instanties is om dat uit te maken. Dus het is wachten op een uitspraak ten gronde van de Belgische Raad van State. Ondertussen reageren mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty International en Vluchtelingenwerk ontgoocheld. ‘Wij hoopten dat het Hof het positief advies van zijn Advocaat-generaal zou volgen. We zijn zeer ongerust over de gevolgen hiervan op het beleid van de lidstaten. De EU en haar lidstaten sloten de afgelopen jaren immers meer en meer hun grenzen. Zonder daarbij respect te hebben voor mensenrechten. Jaarlijks sterven duizenden mensen als ze Europa proberen te bereiken. Alleen al in 2016 stierven zo’n 5000 mensen op de Middellandse zee’. (bron)
Wereldvrouwendag
Zoals we weten is de jaarlijkse vrouwendag op 8 maart geen feestdag maar een strijddag. Dit jaar was er zelfs een oproep om het werk neer te leggen (fysiek of virtueel, thuis of op de werkvloer) en dit in meer dan veertig landen. Het elan van de vrouwenbeweging was al duidelijk de dag na Trump's inauguratie toen miljoenen overal mee opstapten. Dat er nog veel werk aan de winkel is beseft men ook aan de Gentse universiteit. Loes Debuysere: “Bij ons zie je relatief veel doctoraatsstudenten, maar hoe meer je naar boven kijkt, hoe schaarser het aantal vrouwen. We hebben bijvoorbeeld geen vrouwelijke hoogleraren. Anderzijds zie je dat ongeveer al het kuispersoneel vrouwen zijn met hier en daar een gekleurde man. Bij studenten en personeel zijn mensen met een migratie-achtergrond dan weer veel te weinig vertegenwoordigd. Er is dus een uitgesproken scheeftrekking.” (bron)
Ook op andere plaatsen en fora hoor je het kruispuntdenken doorklinken. Op een vrije tribune in Knack: "Al deze rechten zijn mensenrechten en behoren iedereen toe, los van gender, etniciteit, nationaliteit, geloof of levensbeschouwing, migratie- of verblijfsstatus, seksuele identiteit, taal, burgerlijke staat, economische status, leeftijd of fysieke beperking.” (bron)
Dit soort bedenkingen zul je niet terugvinden bij Sarah Smeyers als ze op 13 maart voorstelt om kinderen van wie slechts één ouder Belg is niet langer automatisch de Belgische nationaliteit te geven. Volgens haar 'moeten (we) komaf maken met de periode dat de Belgische nationaliteit verkrijgen even gemakkelijk is als het abonnement van een sportclub’. Ditmaal zijn de andere partijen wel bij de pinken en kraken het voorstel af.
Europees Hof van Justitie tegen hoofddoeken
De grootste schok in deze maand komt echter van het Europees Hof van Justitie. Op 14 maart beslist het Hof dat privébedrijven in de Europese Unie het recht hebben om, onder voorwaarden, gesluierde moslima’s niet aan te nemen of te ontslaan omdat ze een hoofddoek dragen. Deze uitspraak had betrekking op een Franse en Belgische zaak over de islamitische hoofddoek op de werkvloer. Het Hof stelt wel als voorwaarde dat het bedrijf een beleid voert om alle tekenen van politieke, filosofische en religieuze levensbeschouwing thuis te laten, niet enkel religieuze tekenen. Op het eerste zicht viseert deze uitspraak dus niet de moslima's met hoofddoek. Eva Brems, professor mensenrechten aan de UGent, kijkt echter naar de realiteit van het Europa van vandaag. In MO*: ‘Het gaat hier over de toegang tot werk van duizenden praktiserende moslimvrouwen. Het Hof had de eerste stap kunnen zetten om de vervolging van gesluierde moslimvrouwen te stoppen. Er is een strijd verloren voor gelijke rechten. Vrouwen worden uit steeds meer sferen geweerd omwille van hun religieuze identiteit. Dan kan je niet meer spreken van religieus pluralisme. Dit is zeer gevaarlijk in twee landen die zwaar getroffen werden door geweld in naam van de islam en waar vooroordelen tegen moslims welig tieren.’
Jogchum Vrielink van het Instituut voor de Rechten van de Mens fileert het arrest in De Morgen (http://www.demorgen.be/opinie/hoe-het-europees-hof-discriminatie-neutral...) en stelt "Meer principieel is het problematisch dat neutraliteit hier ‘in de privé’ dient om discriminatie te rechtvaardigen. Uiteraard mag een bedrijf beslissen zich neutraal te profileren. Maar anders dan bij de overheid rust op bedrijven geen neutraliteitsplicht." De vrouwenbeweging in Vlaanderen reageert furieus "Voor ons hebben mensenrechten alles te maken met het recht op waardigheid. Deze beslissing ontneemt vrouwen met hoofddoek hun waardigheid omdat hun zelfbeschikkingsrecht wordt ingeperkt." Ze lanceert meteen een oproep: "wij roepen werkgevers op om vrouwen die een hoofddoek dragen een eerlijke kans te geven en hen te beoordelen op hun competenties en niet op wat zij op hun hoofd dragen. Wij roepen werkgevers en bedrijven op niet bang te zijn van de superdiversiteit die onze samenleving kenmerkt en die een positieve kracht is. Angst is geen legitiem argument om vrouwen die een hoofddoek dragen te discrimineren op de arbeidsmarkt.” (bron)
Nederlandse verkiezingen
Na dit alles was het angstig uitkijken naar de uitslag van de Nederlandse verkiezingen. Alhoewel daar ook de strijd reeds gestreden en voor een deel verloren was. Zowel CDA (christen democraten) als VVD (liberalen) hadden (delen van) het vertoog van Wilders en zijn PVV overgenomen. Het politieke debat ging voornamelijk over de drie 'I's': Integratie, Immigratie en Islam. Nochtans zijn de kiezers van de grootste partijen vooral begaan met de gezondheidszorg en sociale zekerheid in Nederland. De Nederlandse sociaal democraten kregen de afgang die voorspeld was. De meer linkse SP kwam ook geschonden uit de strijd. Er was de uitschuiver van SP-kopstuk Jan Marijnissen die neerbuigend doet over Turks-Nederlandse parlementsleden die ook in het Turks met mekaar communiceren. Niet het enige voorbeeld dat binnen de SP racistische sentimenten leven. Wat blijft dan nog over voor Nederlanders met migratieroots? DENK haalde in elk geval 3 zetels.
Op de vooravond van de Internationale Dag tegen Racisme
In Nederland woedt al jaren een debat over etnische profilering bij de politie. Met reden want volgens onder meer Amnesty International worden etnische minderheden in Nederland vaker onderworpen aan politiecontroles dan ‘witte’ Nederlanders terwijl daar geen objectieve reden voor is. In Antwerpen blijkt het nog een graad erger. Een deel van de Antwerpse politiedienst GEOV die instaat voor de bewaking en het transport van gevangenen, had een whatsapp groepje waarop racistische uitspraken niet vermeden werden. Niettegenstaande dit reeds in april 2016 intern bekend was, volgde pas maanden later een onderzoek na klachten van enkele collega’s. En het is pas in maart 2017 dat het parket in gang schiet. Dan is het een jaar geleden dat de wantoestanden van de 'Bende van Sproetje en Mega Toby' aan het licht kwamen. Daarbij werden verschillende agenten aangehouden omdat ze mensen zonder papieren zouden hebben bestolen en mishandeld. In september volgde dan het ontslag van commissaris Jinnih Beels, lange tijd het gezicht van de strijd tegen racisme binnen de Antwerpse politie, net omdat haar visie op diversiteit een pak verder ging dan die van korpschef Muyters.
Alle partijen rollen over mekaar om dit racisme bij een deel van de Antwerpse politie te veroordelen. Maar er dient zich al weer een ander thema aan dat kan gebruikt worden om islam bashing te beoefenen. Lieven Boeven, directeur-generaal van het katholiek onderwijs suggereert voorzichtig om het schooljaar niet te beginnen op de dag van het offerfeest. Hij krijgt een deel van Vlaanderen over zich.
Als klap op de vuurpijl komt dan Francken met zijn tweet waarin hij Artsen Zonder Grenzen beschuldigt van mensensmokkel. Artsen Zonder Grenzen was trots over een actie waarbij ze bijna 1.000 vluchtelingen op zee had gered en overbracht naar de Italiaanse autoriteiten. "Onvoorstelbaar", noemde Francken het in een reactie. Karl Van Den Broeck, hoofdredacteur van Apache, vindt het spijtig dat Francken hiervoor niet vervolgd zal worden: "Dé basis van elke vorm van humanitaire hulpverlening is neutraliteit. Dat weet het Rode Kruis al sinds 1869. Een politicus mag niet vragen aan dokters om mensen in nood niet te helpen. Dat is crimineel én strafbaar."
Internationale dag tegen racisme en discriminatie
En dan is het 21 maart, de internationale dag tegen racisme en discriminatie. Ook deze dag is allesbehalve een feestdag. Verschillende organisaties laten op verschillende manieren weten dat er nog werk aan de winkel is.
Hand in Hand test in samenwerking met de kunstenaars van A-tour en Samenlevingsopbouw Antwerpen een antikoloniale tour langs plaatsen in de metropool die verwijzen naar het Belgisch koloniaal verleden. Een beloftevolle oefening voor het grote werk in de zomer.
Unia lanceerde in de dagen ervoor reeds haar campagne #GeefMe1Minuut waarin ze vraagt een grappige selfie of een creatief filmpje te maken met hulp van klaargemaakt postkaarten. (http://www.unia.be/nl/sensibilisering-en-preventie/campagnes/geef-me-1-m...)
Ook Studio Sesam had een aanbod klaar. Op de eerste Netwerkmiddag over culturen en rolpatronen werd de diversiteit in jeugd- en kinderboeken behandeld. (http://www.kifkif.be/cult/over-intersectionaliteit-gender-en-diversiteit...)
Het platform #PraktijktestenNu zet met haar campagne een tandje bij. Er is nu ook de website http://praktijktestennu.be met daarop een pak informatie en ook een nieuw filmpje met 10 verhalen van mensen die getuigen en deelnemen aan de strijd tegen discriminatie. Kris Peeters heeft de oproep blijkbaar gehoord en komt met wetsontwerp mystery calls. De coalitiepartners Open VLD en N-VA laten meteen weten dat ze not amused zijn en verwijzen het ontwerp naar de diepvrieskast.
Elke Decruynaere (Gents schepen voor Groen) anticipeerde op de oproep van Unia met een eigen filmpje (https://www.facebook.com/schepenvanonderwijsopvoedingenjeugdGent/videos/...) waarin kinderen racistische uitspraken herhalen zoals "ze starten hier gewoon hun eigen kalifaat", "pas op voor die bruine apen" of "vuile spleetogen". Vlaams minister van Gelijke Kansen Liesbeth Homans reageerde prompt: "Denkt zij (Decruynaere) dat racisme eenrichtingsverkeer is? Dat racisme iets is dat enkel uitgaat van 'autochtone Vlamingen' richting 'allochtone Vlamingen'?" Daarbij vergeet ze dat racisme zo schadelijk is omdat deze gerelateerd is aan privilege en macht, en dus de mogelijkheid biedt om te discrimineren en zich in structuren vast te zetten. En dat juist daarom een antiracistisch beleid zo noodzakelijk is.
De day after is het herdenkingsdag van de terroristische aanval op Zaventem en Maalbeek van vorig jaar.
Kick-off voor een "dekoloniseren van de (lokale) samenleving
Op 25 maart houdt Hand in Hand haar tweede regionale Kick-off voor haar campagne "Dekoloniseer de (lokale) samenleving" en dit in jeugdcentrum ROJM Mechelen. Mathieu Charles van Minderhedenforum en Belgian Renaissance geeft ook hier de inleiding.
Deze campagne wil racisme in haar historische wortels aanpakken maar meteen ook heel concreet te werk gaan en een andere toekomst dichterbij halen. Op 4 terreinen wil de campagne in onze steden duidelijk maken dat we allen gelijkwaardig zijn en niet langer tolereren dat mensen worden onderverdeeld in meer- en minderwaardig. Hand in Hand zoekt met een dergelijke globale campagne impact te creëren. De 4 terreinen zijn : bibliotheek, school, stad, onderwijs.
De deelnemers spreken af dat aan Bart Somers, 'de beste burgemeester van de wereld' gevraagd zal worden niet bij de pakken te blijven zitten. Diversiteit is niet iets dat we passief moeten toejuichen maar waar we actief mee aan de slag moeten. Dat wil ook zeggen dat we groepen met minder mogelijkheden moeten stimuleren om het sociale middenveld te verrijken en hun burgerschap ten volle uit te bouwen.
Diversiteitsambtenaar te kritisch
Maart eindigt zoals de maand begon. Ditmaal met een aangekondigd ontslag. Op 23 maart raakt bekend dat Vlaams minister voor Gelijke Kansen Liesbeth Homans (N-VA) diversiteitsambtenaar Alona Lyubayeva wil ontslaan. Lyubayeva aarzelde niet om vraagtekens bij het beleid van de minister te plaatsen, ook door kritische opmerkingen op sociale media. Lyubayeva bekleedt officieel een onafhankelijke positie binnen de Vlaamse overheid. Toch gaf Homans haar een negatieve evaluatie. Op basis hiervan kan ze haar ontslaan. Eerst gaf CD&V nog wat tegenwerk maar op 31/3 kreeg de diversiteitsambtenaar de bons.
Ondertussen
Ondertussen dreigen miljoenen mensen, onder wie 1,5 miljoen kinderen, om te komen in Zuid-Soedan, Nigeria, Somalië en Jemen. Op 31/3 staat de opbrengstteller voor de actie 12-12 in België op 3.725.000 euro.
Ondertussen zijn Belgische F16's nog altijd actief in Irak-Mosoel en is er geen enkele garantie dat er geen burgerslachtoffers vallen door hun bombardementen.
Ondertussen gaat Israël nog steeds verder met het bouwen van illegale nederzettingen in bezet gebied.
Antwerpen 2 april 2017
Naschrift: Rachida Lamrabet is nu effectief ontslagen bij Unia. Als je het relaas van maart hierboven herleest blijft er weinig reden om te denken dat politieke druk geen effect heeft gehad.